نورپردازی در هر فضایی می تواند نقش تاثیرگذاری بر عملکرد عناصر مختلف محیط داشته باشد و از اهمیت بالایی برخوردار است. انتخاب نورپردازی درست و اصولی می تواند محیط مورد نظر شما را جذاب و کاربردی کرده و یا بالعکس نقش منفی در استفاده از محیط داشته باشد.
حال می خواهیم نقش نورپردازی در فضاهای آموزشی را مورد بررسی قرار دهیم. به صورت کلی یکی از اهداف نورپردازی فضاهای آموزشی تامین فضای بصری کافی برای دانش آموزان و اساتید یا مربیان می باشد که این امر می تواند عامل مهمی جهت یادگیری درست و اصولی به شمار آید.
فضاهای آموزشی معمولا به دسته های مختلفی تقسیم می شوند که می توان مدارس، دانشگاه ها، کتابخانه ها، مهد های کودک و هرجایی که افراد نیاز به تمرکز جهت یادگیری مطالب جدید را دارند در این دسته قرار داد. البته نکته قابل توجه این است که شاید اصول کلی در نورپردازی کلاس های درس دانشگاه و مدارس یکی باشد ولی در جزئیات تفاوت دارند.
از طرف دیگر نورپردازی در کتابخانه ها و مهد کودک ها نیز قطعا با قواعد و اصول خاص خود انجام می شود. در این مطلب به صورت کلی درباره نورپردازی اماکن آموزشی صحبت خواهیم کرد.
نورپردازی اماکن آموزشی می تواند با چراغ ها و روشنایی های مختلفی انجام شود ولی استفاده از نور طبیعی یا روشنایی روز می تواند در طراحی نورپردازی اماکن آموزشی نقش به سزایی داشته باشد و باید در نظر گرفته شود. اگر از روشنایی روز به صورت درست استفاده شود می تواند محیطی تسکین دهنده ایجاد کرده و ضمن آن آرامش بصری هم خلق کند.
نورپردازی اماکن آموزشی
یکی از اصلی ترین حس هایی که در کلاس درس باید مورد توجه قرار گیرد حس بینایی است که به دریافت اطلاعات از محیط منجر می شود بنابراین توجه به روشنایی محیط حائز اهمیت است. کلاس درس چه در دانشگاه و چه در مدارس محلی است که افراد در آن باید به راحتی بتوانند از حس بینایی و تمرکز خود استفاده کرده و مطالب جدید را مورد پردازش و یادگیری قرار دهند.
شاید یکی از مواردی که در مدارس مورد غفلت واقع شده است تامین روشنایی هر کلاس است در صورتی که این امر ضروری بوده و سبب ارتقا عملکرد انسان در یک محیط می گردد.
معمولا در کلاس های درس از نورهای سفید استفاده می شود که تمرکز افراد را بالا می برند و برای شخص خواب آلودگی ایجاد نمی کنند. در واقع سطح روشنایی و دمای رنگ نور اتاق می تواند روی حال و حوصله افراد تاثیر گذار بوده و عملکرد فردی را بهبود بخشد. یکی از محصولاتی که با استفاده از آن ها این روشنایی تامین می شود لامپ ال ای دی و به طور کلی محصولات ال ای دی است.
افزایش سطح روشنایی در محیط های آموزشی از مقدار خواب آلودگی کم کرده و روی عملکرد فردی تاثیر مستقیم دارد
در گذشته و شاید هم اکنون نیز در برخی از نقاط کشورمان به نورپردازی کلاس های درس توجه نمی شود و از نور نقطه ای اصطلاحا یا همان یک منبع نور تکی برای تامین روشنایی فضا استفاده می شده است. در صورتی که چه در راهروها و چه در کلاس های درس باید از الگوی توزیع نور پیوسته بهره برد.
وجود چراغ ها یا پنل های نوری با پخش نور یکنواخت می تواند هم در مصرف انرژی صرفه جویی کرده و هم از طرفی نوری یک دست بدون ایجاد خیرگی در محیط منتشر نماید.
حتما بخوانید: تولید کننده تیوب ال ای دی
نورپردازی کتابخانه ها و سالن های مطالعه
در نورپردازی کتابخانه یا سالن مطالعه انتخاب رنگ نور و حجم نور از اهمیت بالایی برخوردار است. با استفاده از نورپردازی درست می توان فضا را وسیع تر یا کوچک تر نشان داد. نورپردازی کتابخانه ها می تواند به روش های مختلفی انجام شود مثلا در یک روش می توان نورپردازی روی دیوارها و کنج های محیط انجام داد که به این ترتیب اطراف محیط روشن تر از مرکز شده و بزرگ تر جلوه می کند.
در روش دیگر می توان از نورهای سقفی یکدست که اصولا با استفاده از پنل 60 در 60 انجام می شود، استفاده کرد که در این صورت محیط به صورت یکنواخت روشن می شود و حتی به بزرگتر نشان داده شدن محیط نیز منجر می شود.
در روشی دیگر گاهی ممکن است برای پنهان کردن مشکلی ساختاری در بخشی از فضای کتابخانه تلاش کنید که آن بخش مورد توجه مراجعه کننده قرار نگیرد که در این صورت می توان با نورپردازی توجه افراد را معطوف به فضاهای دیگر کرد.
در طراحی فضاهای كتابخانه ای نور طبیعی را می توان برحسب اختلاف كیفی و كاربری فضای مورد نظر مورد توجه قرار داد. مفاهیمی از قبیل اندازه، موقعیت، شكل، تعداد نورگیرها، پنجره ها و میزان ورود نور به كتابخانه، همگی در نورپردازی کتابخانه حائز اهمیت هستند.
البته این در خصوص نورپردازی اتاق کار هم صادق است که نکات مربوط به آن پیش تر بر روی سایت قرار داده شده است.
نورپردازی مهد کودک
نور نقش زیادی در دکوراسیون داخلی مهد کودک و روحیه کودکان دارد. در رابطه با نیاز کودکان باید به این موضوع توجه کرد که قسمت های مختلف این فضا می تواند نورپردازی های گوناگونی داشته باشد.
به طور مثال محل بازی بچه ها می تواند با نورهای رنگی یا گرم روشن شده و از سوی دیگر در قسمت هایی که بچه ها قرار است آموزش ببیند و یا کارها و فعالیت های گروهی یا انفرادی همانند نقاشی کشیدن انجام دهند، می تواند با نور سفید نورپردازی شود.
در فضای مهدهای کودک بخشی برای استراحت یا خواب کودکان نیز در نظر گرفته می شود که این بخش ها بهتر است با نورهای گرمی که دمای نور بالاتری دارند روشن شوند. نکته دیگری که در نورپردازی مکان آموزشی مهد کودک باید مد نظر قرار داده شود این است که منابع روشنایی به گونه ای نباشند که برای کودکان خطر آفرین باشند.
انتخاب رنگ نور مناسب در نورپردازی اماکن آموزشی
انتخاب رنگ نور مناسب برای سطوح مختلف از اهمیت بالایی برخوردار است به طور مثال رنگ های روشن نوری معمولا محیط را یکنواخت نشان داده و از بهترین گزینه ها برای نورپردازی فضاهای آموزشی و فضای می باشند.
البته استفاده زیاد از رنگ های روشن هم نتیجه جالبی نخواهد داشت. در محیط های آموزشی مانند اتاق های هنر که طیف رنگ ها اهمیت بالایی دارند هم باید از منابع نوری با شاخص نمود رنگ بالای 75 استفاده کرد.
حال برای تامین نور و روشنایی مورد نیاز در محیط های آموزشی می توان از منابع نوری مختلفی از جمله لامپ ها و پنل های ال ای دی، لامپ های فلورسنتی و پنل های سقفی جدید و چراغ SMD ال ای دی استفاده کرد. استفاده از تکنولوژی ال ای دی میتواند بازده بالاتری را برای شما فراهم کرده و از طرفی به صرفه جویی در مصرف انرژی نیز کمک نماید.
عوامل موثر در انتخاب چراغ مناسب برای نورپردازی فضاهای آموزشی
پس از مشخص شدن میزان روشنایی مورد نیاز و انجام محاسبات لازم، نیاز است که در انتخاب چراغ های مورد نظرتان که پیش تر از آنها نام بردیم، به فاکتورهای دیگری مثل خیرگی و شاخص تفکیک رنگ بازتاب نور، سایه ها و رنگ ها، ارتفاع سقف، موقعیت و جهت قرار گیری میزها، محل قرار گیری تخته یا بورد آموزشی، موقعیت و میزان نزدیکی پنجره ها به یکدیگر و سایر عوامل توجه نمود. البته از دیگر نکات موثر در کیفیت نورپردازی توجه به لایه های نور است که اطلاعات مربوط به آن نیز بر روی سایت قرار داده شده است.