مفهوم CRI یا شاخص نمود رنگ CRI کوتاه شده عبارت Color Rendering Index است که ترجمه فارسی آن برابر است با “شاخص نمود رنگ”. مانند هر موضوع تخصصی دیگر، نورپردازی نیز دارای شاخص های مهم برای تعیین کیفیت مد نظر است. شاخص CRI نیز برای تشخیص و تمایز میان کیفیت نوردهی منابع نور به کار می رود. شاخص سی آر آی یک معیار جهانی می باشد و برای بیان اینکه رنگهای محیط چقدر در زیز نور یک منبع نور به رنگ واقعی شان نزدیکند به کار برده می شود. تعریف CRI معمولا برای مهتابی ها و لامپ های فلوئورسنت، لامپهای کهم مصرف، لامپ گازی متال و سدیم و در محصولات ال ای دی کاربرد دارد.
عدم بکارگیری شاخص CRI برای لامپ های رشته ای به خاطر رنگ زرد و ثابت آنهاست.
سالهاست که تولید این دست لامپ ها در یک دمای رنگ ثابت و بدون تغییر باقی مانده است. این در حالی است که محصولات LED دائما در حال تغییر، به روز رسانی ( از نظر سخت افزار، تکنولوژی ساخت و به کارگیری نیمه هادی و پروتکل های استاندارد) خود هستند. در نتیجه کیفیت کاربرد این محصولات رو به پیشرفت بوده و ما می توانیم شاهد گسترش طیف رنگی آنها باشیم.
محدوده تعریف CRI چیست؟
همانطور که اشاره کردیم شاخص cri برای تعیین کیفیت نور در محصول مورد نظر استفاده می شود. چشم انسان طبیعت گرا است و به نحوی تکامل پیدا کرده که رنگ اشیا را زیر نور خورشید تعریف می کند. مغز ما اصلی ترین تفاوت بین رنگها را زیر نور طبیعی خورشید متوجه می شود. در نهایت یک عدد مابین یک تا صد برای محصول مورد نظر طبق این معیار ارائه می شود.
در حقیقت نورخورشید بهترین نور برای تشخیص رنگ اشیا است و بهترین نمود رنگ را دارد پس عدد ۱۰۰ را به نور خورشید و نورهایی که بیشترین مطابقت با آن را دارند نسبت می دهیم. برای نور هایی که تشخیص رنگ در آن ممکن نباشد هم CRI معادل عدد صفر است.
از این رو هر رقم در این بازه، مخصوص یک رنگ و دمای نور خاص می باشد که در تعیین کیفیت تشخیص رنگ در زیر نور به متخصصان کمک می کند. این نتیجه با هشت رنگ خاص تعیین می شود.
CRI یا شاخص نمود رنگ حتی در تمام نورهای سفید هم به یک مقدار ثابت نیست.
CRI یا شاخص نمود رنگ در نور سفید هم میزان های مختلفی دارد. در صنعت LED بسته به تکنولوژی ساخت و دمای رنگ و چند پارامتر دیگر، CRI های متفاوتی وجود دارند. در حقیقت بسیاری از لامپ های ال ای دی که امروزه جایگزین لامپ رشته ای شدند (مانند ادیسونی) ، CRI پایینی دارند.
البته اگر در نورپردازی محیط، بیشتر به دنبال دکوراسیون و زیبایی باشیم ممکن از رنگ نور و دمای رنگ نور برای ما اهمیت بیشتری داشته باشد.
اما در محل هایی که تشخیص اجسام و تشخیص رنگ آنها اهمیت بالایی دارد (مانند اطاق عمل، انبار های صنعتی، موزه ها و…) میزان CRI در چراغ روشنایی اهمیت بسیار زیادی دارد.
همچنین فروشگاه ها، نمایشگاه های معتبر، بوتیک و هایپر مارکت های استاندارد، همگی به دنبال منابع نور ال ای دی با کیفیتی هستند که CRI آنها بالاترین مقدار باشد. آنها می دانند که در صورت استفاده از چراغ هایی با شاخص نمود رنگ پایین، مشتریانشان از دیدن رنگ واقعی محصولات محروم خواهند شد. این عاملی است که از نظر روانشناسی فروش احتمالا به ضرر فروشنده تمام خواهد شد.
حتما بخوانید: تولید کننده تیوب ال ای دی
شاخص CRI و مزایای استفاده از تکنولوژی LED
ال ای دی ها آخرین تکنولوژی روشنایی بودند که در قرن اخیر روی کار آمدند همه چیز را تغییر دادند. از این رو مرز های شاخص cri برای کیفیت اندازه گیری تغییرات محسوسی پیدا کرد. ال ای دی ها کیفیت بالاتری داشتند، در مصرف انرژی حداکثر صرفه جویی را به خرج می دادند و برای مصرف کنندگان کم هزینه تر بودند. از این رو تغییر استاندارد CRI در دستور کار سازمانهای استاندارد جهانی قرار گرفت.
رنگ ها از ۸ به ۹۹ مورد افزایش پیدا کردند. دامنه رنگ نیز علاوه بر شباهت بین ظاهر رنگ نور با رنگ استاندارد مورد توجه قرار گرفت. پس طیف وسیع تری برای دسته بندی محصولات روشنایی در اختیار معیار CRI قرار گرفت و دیگر شاخص نمود رنگ تنها به لامپ های HID و فلورسنت ختم نمی شد.
پروژکتور های LED ضد آب و نقش cri در آن
طرفداران پروژکتور های ضد آب روز به روز در حال افزایش هستند. در حقیقت، این پروژکتور ها توانسته اند جایگاه خوبی در بازار پیدا کنند. اما دلیل عمده آن چیست؟ آیا کیفیت نور و مقرون به صرفه بودن آنها تاثیری در استقبال بیش از حدشان داشته است؟
اگر یک محیط فرضی را به واسطه پروژکتور ۶۰ وات ضد آب نورپردازی کنیم، می توانیم به خوبی متوجه وضوح رنگی آن بشویم. برای محیط هایی که نیاز به شاخص نمود رنگ بیشتری از جنبه نورپردازی دارند، این موضوع بسیار حائز اهمیت است؛ مانند پارکینگ های بزرگ و دیگر مکان هایی که امنیت و تشخیص رنگ در آنها بسیار مهم است.
در حقیقت، ظاهر محیط و جزئیات درون آن با کاهش کیفیت نور پایین خواهد آمد. و به طبع با شاخص نمود رنگ بالا کیفیت دید محیط افزایش پیدا خواهد کرد. جالب است بدانید که با استفاده از محصولات قدیمی، افزودن تعداد بیشتری پروژکتور یا ارتقا توان آن کمکی به بهتر شدن کیفیت و وضوح رنگ محیط نخواهد کرد. در نتیجه شاخص CRI در محصولات LED با کیفیت نقش موثرتری ایفا می کند.