بالاست الکترونیکی قطعه ای است که به منظور کنترل جریان و همچنین راه اندازی آن در مهتابی نصب می‌شود. مهتابی‌های گازی و فلورسنتی بدون بالاست که گاها ترانس هم نامیده می‌شود، به طور کلی روشن نمی‌شدند و یا اگر هم روشن می‌شدند خیلی زود می‌سوختند و از بین می‌رفتند.
با توجه به این که بالاست در بسیاری از لامپ‌ها و محصولات روشنایی کاربرد دارد، در این مقاله به بررسی انواع بالاست و همچنین تفاوت‌های بین دو نوع اصلی آن، مزایا و نحوه کار آن و همچنین در آخر ویدیویی برای تعمیر بالاست مهتابی،ارائه خواهیم کرد.
بالاست مهتابی چیست؟
امروزه انواع مختلفی از بالاست برای مهتابی‌های ال ای دی و فلورسنتی ارائه شده است که قدیمی ترین آن‌ها نیز در مهتابی‌های نوستالژیک فلورسنتی در دسترس است.
برای بسیاری از ما این امر رخ داده است که وقتی در کنار یک مهتابی فلورسنتی قدیمی قرار داشته باشیم، صدایی زوزه مانند یا به نوعی وز وز به گوش می‌رسد. این صدا متعلق به ترانس یا همان بالاست مهتابی می‌باشد که سبب راه اندازی و کنترل جریان برق در مدار محصول می‌شود.
انوع بالاست مهتابی
بالاست‌های الکترونیکی را می‌توان به دو دسته یا دو نوع اصلی خود تشدید یا Self Resonance و بالاست‌های IC Base تقسیم بندی کرد. البته که اساس کار و بنیان هر دو برای راه اندازی و کنترل جریان یکی بوده و از مبدل Half Bridge به این منظور استفاده می‌کنند اما، در قسمت کنترل مدار با هم تفاوت‌هایی دارند.
در بالاست‌های الکترونیکی خود رزونانس، عملکرد‌های کنترلی به عهده نیم پل می‌باشد و در مقابل، برای بالاست‌های IC base این وظیفه بر دوش آی سی هاست.
اما بالاست‌ها به طور کلی به دو نوع بالاست الکترونیکی و مغناطیسی تقسیم می‌شوند، که در ادامه تفاوت‌های آن‌ها را بیان می‌کنیم:
مزایای بالاست الکترونیکی به مغناطیسی
در کل بالاست‌های الکترونیکی محبوب تر از بالاست‌های مغناطیسی هستند و استفاده از آن‌ها مزایای مطلوبی برای کاربر دارند. چند نمونه از این مزایا عبارنتند از:
توان مصرفی کمتر در ازای شار نوری برابر
طول عمر مفید و راندمان مناسب
عدم اتلاف انرژی با ایجاد حرارت بالا
دارا بودن قابلیت ارتقای ضریب توان تا بیش از 0.98
عدم ایجاد استروبوسکوپیک به عدت کار در فرکانس‌های بالا
افزیش کیفیت شار نوری
حذف نویز‌های صوتی که در ابتدا نیز مثالی از آن بیان شد
کاهش وزن قطعه و در نتیجه محصول و بسیاری موارد دیگر
نحوه کار بالاست مهتابی
بالاست‌ها قطعاتی دو کاره هستند، به این معنا که در هنگام اجام وظیفه خود در دو قسمت کارایی دارند.
اولین قسمت مربوط به زمانی است که بناسب مهتابی روشن شود و نیاز به قوس روشنایی وجود دارد. در این زمان بالاست مهتابی این وظیفه را بهده دارد.
در مرحله دوم پس از روشن شدن مهتابی، می‌بایست جریان موجود در مدارش را به میزان استاندارد کاهش دهد و آن را تنظیم کند.
اگر بالاست از نوع استاندارد نباشد و یا اصلا لامپ بالاست نداشته باشد این روند با مشکل مواجه خواهد شد و به همین ترتیب لامپ به آسانی از بین می‌رود.
تعمیر و عیب یابی بالاست الکترونیکی
بالاست‌ها نیز همانند همه قطعات الکترونیکی، ممکن است آسیب ببینند و خراب شوند. به همین منظور در این قسمت از مطلب برخی مشکلاتی که ممکن است برای بالاست پیش آمده باشد را بررسی می‌کنیم و در انتها نیز ویدیویی در خصوص تعمیر این بالاست‌ها قرار داده‌ایم.
عیب یابی بالاست الکترونیکی
نکته بسیار مهمی که در عیب یابی بالاست الکترونیکی وجود دارد، این است که به هیچ عنوان نباید بدون قطع کردن برق به طور مستقیم با آن تماس داشت. پس پیش از هر چیز ابتدا برق را قطع کنید و بعد از 15 ثانیه گذشتن از زمان قطع برق می‌توانید به بالاست دست بزنید. چون بالاست‌های الکترونیکی مقداری از برق را در خود ذخیره می‌کنند و به همین خاطر نباید بلافاصله پس از قطع برق به آن دست زد.
بالاست‌ها بر اثر عوامل مختلفی امکان از کار افتادن دارند، به عنوان مثال ممکن است با قطع شدن یک سیم از کار بیوفتند، برای بررسی این مورد باید کمی از سیم کشی و برق بدانید اما برای بررسی اولیه کافیست به سیم زرد و آبی موجود در بالاست توجه کنید و از اتصال آن‌ها اطمینان حاصل کنید.
اگر مشکل از سیم‌ها نبود نوبت به بررسی مقاومت‌ها می‌رسد.
کافیست با استفاده از اهم متر سیم سفید رنگ و سیم‌های رنگی را تست کنید و عبور جریان را در آن‌ها کنترل کنید.
در مرحله بعدی نوبت به تست ترانسفورماتور‌ها می‌رسد. اگر ترانسفورماتور هم سالم بود ولی بالاست به خوبی کار نمی‌کرد باید آن را به تعمیرکار مربوطه داد تا عیب یابی را ریز بینانه تر انجام دهد.
تعمیر بالاست الکترونیکی
روند تعمیر یک بالاست الکترونیمی با ابزار مختلف به شرح داخل ویدیو است:
قیمت بالاست مهتابی
قیمت بالاست الکترونیکی همه محصولات دیگر بسته به نوع کیفیت و نوع برند ارائه دهنده متفاوت می‌باشد و بدیهی است هرچه کیفیت بالاتر باشد و بالاست مرغوب تر باشد، قیمت نیز بالاتر خواهد بود.
اما در حال حاضر، در این تاریخ امروز 5 مهر سال 1400 شروع قیمت بالاست الکترونیکی 93 هزار تومان می‌باشد.
در نهایت اگر به مباحث تعمیراتی علاقمند هستید به شما مقاله تعمیر لامپ ال ای دی با ابزار مختلف که بر روی سایت قرار داده شده است را پیشنهاد می‌کنیم.
همچنین اگر علاقمند به مطالعه مقالات در خصوص روشنایی هستنید، مقالات زیر به شدت به شما پیشنهاد می‌شود: