در حقیقت میزان نور یک چشمه نوری، برخلاف آنچه در میان عوام رواج دارد، با وات بیان نمی‌شود، بلکه با واحدی به نام لومن مشخص می‌شود. اما ممکن است هنوز بسیاری افراد ندانند دقیقا منظور از لومن چیست و این یکا مشخص کننده مقدار چه پارامتری است. ما در ادامه این مقاله به مباحثی از جمله آشنایی با واحد روشنایی لومن و کاربرد و محاسبه آن می‌پردازیم و در نهایت هم تفاوت آن با لوکس و وات و کاندلا را بررسی می‌کنیم.
با ما همراه باشید.
لومن واحد چیست؟
لومن واحد مشخص کننده مقدار شار نوری به معنی پرتو‌های نور خروجی از یک نقطه در چشمه نور می‌باشد. هر لومن شدتی برابر با یک کاندلا دارد که در ادامه مقاله به ارتباطش با کاندلا بیشتر خواهیم پرداخت.
اما در کل مقادر نور خروجی از یک منبع در هر ثانیه یا مقدار نور دریافتی اجسام در هرثانبه از چشمه نور را لومن آن چشمه می‌نامند. با این حساب هرچه لومن لامپ بیشتر باشد، لامپ پرنور تر خواهد بود.
محاسبه لومن
اصولا اگر کاربر باشید و بخواهید مقدار لومن لامپ یا چراغ خود را اندازه گیری کنیدد کافی است به کاتالوگ محصول خریداری شده خود مراجعه کنید و شار نوری خروجی که همان لومن است را پیدا کنید. یا این که اگر کاتالوگ در دسترس شما نبود اگر لامپ از برند معتبری باشد نام آن را گوگل کنید و از بخش مشخصات فنی لومن آن را پیدا کنید.
اما اگر علاقمند هستید تا خودتان این کار را انجام دهید می‌توانید با استفاده از دستگاه لوکس متر که در خود دارای سنسور‌های حساس به نور است و این سنسور‌ها شامل فتوسل و فتو دیود و فتوولتائیک می‌باشد، خروجی نور اندازه گیری شده را بر اساس معیار های گوناگونی از جمله کاندلا، لوکس یا لومن نشان می‌دهد.
البته راه دیگری نیز برای محاسبه وجود دارد که نیازمند تجهیزات بیشتری می‌باشد و به شرح زیر است:
لومن که مقدار شار نوری خروجی در یک سطح بسته از منبع نوری است را در یک سطح محدود، برای لوکس بیش از یک متر و برای کاندلا یک متر، ضرب کرد و از روی سطح بسته کلی انتگرال گرفت. برای این منظور نیاز به کره نوری یا گونیوفوتو متر می‌باشد که در کارخانه‌های تولید لامپ ال ای دی موجود می‌باشد.
کاربرد لومن
نورپردازی بدون اندازه گیری لومن مثل این است که برای خانه‌ای بدون اندازه‌گیری مساحت آن فرش خرید. به دیگر سخن لازم و ضروری است که برای نورپردازی یک محیط ابتدا باید دانست که چه مقدار شار نوری برای محیط لازم است.
در این زمان است که پس از اندازه گیری شار نوری مورد نیاز، باید با توجه به لومن محصولات روشنایی، چشمه‌های نوری استاندارد را انتخاب کرد و از آن‌ها بهره برد.
از عواقب به کار نگرفتن اندازه گیری شار نوری مورد نیاز می‌توان به این مسئله اشاره کرد که با کم بودن نور محیط حالت بی روح و افسرده به خود می‌گیرد و با ازدیاد آن، سبب خیرگی و سردرد حاضرین می‌شود.
حتما بخوانید: تولید کننده چراغ 60*60
تفاوت لومن و وات
در گذشته و حتی برخی افراد همچنان دو مفهوم توان مصرفی و مقدار نور خروجی از لامپ را یکی دانسته و بر این باورند که هرچه توان مصرفی بیشتر باشد، نور آن نیز بیشتر خواهد بود.
این باور از بنیان غلط می‌باشد و باید دانست که ممکن است یک لامپ ال ای دی با 12 وات توان مصرفی و 300 لومن شار نوری خروجی داشته باشد و از سوی دیگر یک لامپ رشته ای با 12 وات توان مصرفی 100 لومن شار داشته باشد، پس نمی‌توان به عنوان یک معیار مناسب برای مقدار روشنایی بر روی آن حساب کرد.
اما تنها در هنگامی که هر دو لامپ از یک نوع باشند، یعنی مثلا هر دو از نوع چراغ هالوژن ال ای دی باشند،با افزایش توان مصرفی، شار نوری خروجی آن نیز افزایش می‌یابد.
تفاوت لوکس و لومن
تا به این جای متن به کل با مفهوم لومن آشنا شدید، و می‌دانید که لومن واحد اندازه‌گیری مقدار نور یک منبع نور است، اما لوکس که واحد SI و رسمی محاسبه روشنایی می‌باشد، مشخص کننده میزان روشنایی بر حسب متر مربع می‌باشد. به این معنا که به مقدار لومن بر متر مربع لوکس گفته می‌شود.
برای مثال یک پروژکتور با 5000 لومن شار نوری خروجی در یک فضایی با مساحت 10 متر مربع، 50 لوکس روشنایی ایجاد خواهد کرد.
تفاوت لومن و کاندلا
لومن و کندلا مفهومی بسیار نزدیک به هم دارند و بیشتر اوقات باهم اشتباه گرفته می‌شوند. اما نمی‌توان گفت شباهت صددرصدی دارند و تفکیک ناپذیرند، از این روی ما به تفاوت جزئی آن در این قسمت اشاره می‌کنیم:
لومن برای اندازه گیری مقدار نور یک منبع نوری است و در مقابل آن کاندلا یا کندلا نشاندهنده این است که آن نور از چه میزان درخشندگی بهرمند می‌باشد.
به دیگر سخن کاندلا نشان دهنده این است که شما اگر تا چه میزان از منبع نور دور باشید همچنان قادر به دیدن آن هستید.
پس در آخر با همه این ها می‌توان این نتیجه گیری را داشت که لومن مقدار نور یک منبع می‌باشد که با واحد لوکس بر روی دو بعد و با کاندلا بر روی سه بعد سنجیده می‌شود.
اگر علاقمند به کسب اطلاعات در خصوص مباحث روشنایی هستید مقالات زیر پیشنهاد ما به شماست:
سلام وقت بخیر. ممنون از اطلاعات خوبی که ارائه دادید.من با خوندن این مقاله خیلی از سوالاتم درباره لومن و کاربردهاش برطرف شد. متاسفانه برای من فهمیدن تفاوت کاندلا، لوکس و لومن کار ساده ای نیست، اگه امکانش هست درباره لوکس بیشتر توضیح بدید.
سلام. خوشحالیم که این مطلب برای شما مفید واقع شده. درخصوص سوالتون می‌تونیم بگیم که لوکس واحد روشنایی بر سطح هست و به بیان دیگر به مقدار یک لومن از نور در واحد سطح یک متر مربع، لوکس گفته می‌شه. خوبه که این رو هم در نظر داشته باشید که در سیستم استاندارد اندازه گیری، یا همان SI نور را با واحد لوکس مشخص می‌کنند.